এক অস্বাভাৱিক উত্তেজনাৰে বজালী কলেজত এসপ্তাহ পাৰ কৰিছিলো। ঘৰৰ পৰা ১২ কিঃমিঃ দূৰৈত অৱস্থিত বজালী কলেজলৈ সদায় চাইকেল মাৰি আহি ক্লাছ কৰিব লগা কথাটোও এই উত্তেজনাই তল পেলাই ৰাখিছিল। লাহে লাহে চাৰসকলক চিনি পাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিলো। এইসকলৰ ভিতৰৰ কেইজনমানক যদি গালি পাৰে বাবে ভয় কৰিব লৈছিলো, কেইজনমানক আকৌ শিকোৱা পদ্ধতিত আপ্লুত হৈ মানি চলিছিলো। ভৰালী চাৰে শিকোৱা কৃষ্ণগহ্বৰ অধ্যায়টিত যেনেকৈ গভীৰৰ পৰা গভীৰলৈ গৈ নিজেই কৃষ্ণগহ্বৰত প্ৰৱেশ কৰাৰ নিচিনা অনুভৱ কৰিছিলো, জি.জি চাৰৰ কোৱাণ্টাম আৰু নিউক্লিয়েৰ ফিজিক্সত আকৌ বৈজ্ঞানিক হোৱাৰ সপোন দেখিবলৈ লৈছিলো। শৰ্ম্মা চাৰৰ ইলেক্ট্ৰ'নিকচত আকৌ ওলোটা বুদ্ধিৰে এখন নতুন পৃথিৱীৰ লগত পৰিচয় হৈ গৈ আছিলো। তালুকদাৰ চাৰৰ অ'প্তিক্সত যিদৰে পোহৰৰ সন্ধান কৰিবলৈ শিকিছিলো, এম.টিৰ ক্লাছত আকৌ হিৰ'শ্বিমা আৰু নাগাশ্বাকিৰ পাৰমানৱিক ঘটনাৱলীৰে অলপ হ'লেও পৰিচিত হৈছিলো। বাকী ৰৈছিল মাথো পি.কে। চাৰে আমাক বুজাবলৈ যিমানেই কষ্ট কৰিছিল, যিমানেই আমাৰ বোধগম্য হোৱাকৈ অন্য পাঠৰ আলমত শিকাই গৈছিল, সিমানেই যেন চাৰে শিকোৱা পাঠবোৰ আমাৰ পৰা আঁতৰিহে গৈ আছিল। ফলস্বৰূপে এসপ্তাহমানৰ পিছৰপৰাই হেঁচা মাৰি ধৰিছিলহি ১২ কিঃমিঃ চাইকেল মাৰি অহাৰ ভাগৰ-অৱসাদে। হামি-হিকটিয়ে আগুৰি ধৰিছিলহি বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা আহি ক্লাছ কৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক।
সময় পাৰ হৈ গৈছিল। আজৰি সময়বোৰ কাঢ়ি লৈছিল হায়াৰ ছেকেণ্ডাৰীত চিনাকি বন্ধুবোৰে। প্ৰতিটো অফ ক্লাছতেই আমি নামি পৰিছিলো একো একোটা 'মিশ্বন'ত। কোনোবাদিনা যদি কাৰোবাৰ জন্মদিনৰ পাৰ্টীৰ অজুহাতত "কোষষ্ঠি"ত আড্ডা মাৰিছিলো, কোনোবাদিনা আকৌ কাকতিৰ লগত বজালী হায়াৰ ছেকেণ্ডাৰীৰ ছোৱালীজনীক নাম সুধিবলৈ পাছে পাছে চাইকেল মাৰিছিলো। তাৰে মাজতে চিনাকি হৈ গৈছিলো এজন এজনকৈ নতুন নতুন বন্ধুৰ।
আৰু ক্লাছত ! ভালদৰেই আৰম্ভ হৈ গৈছিল আমাৰ আড্ডা। ময়ো যোগদান কৰিছিলো ক্লাছৰূমৰ বাহিৰৰ বাৰান্দাত বহা আড্ডাত। নানান ৰগৰ, আনন্দত মুখৰিত হৈ পৰিছিল বজালী কলেজৰ কেইটামান নিৰ্দিষ্ট কোঠা। তাৰ মাজতে হাত দীঘল চাৰ্ট পিন্ধা, কেতিয়াও চোলা ইনচাৰ্ট কৰি নোপোৱা মই কেতিয়া যে 'চক্ৰেটিছ' চদ্মনাম পাইছিলো গমেই পোৱা নাছিলো। আৰু প্ৰথম ক্লাছত মোৰ কাষত বহা ছোৱালীজনী আৰু তাইক জোকোৱা ল'ৰাজন !!
পূৱালী স্বভাৱত খোলা আছিল। ভাল-বেয়া সকলোবোৰ তপককৈ মুখৰ আগতেই কৈ দিছিল।
-ওই চক্ৰেটিছ.. তই গেট-আপটু অলপ চেঞ্জ কৰবিচুন। গালে-মুখে অলপ ডেকৰেচন কৰি আইভা নৰা?
-কি চেঞ্জ কৰবা লাগে?
-দেউতেৰ এই চোলাটুকে যে সদায় আনি থাকা?
-ওই, কথা ভালকে কবি। দেউতাই এটু পিন্ধা কুনদিনা দেখচা?
-নহে কি তিত্তেহ'লি !
-মই ইংকে ভাল পাউং, গতিকে ইংকেয়ে আহিম
-যা... যি কৰা কৰবি। পাচে পাছত নকবি আপি চাই দিবা লাগে বুলি
তাইৰ লগত চিনাকি হৈছিলো, কিন্তু ইমানো খোলা হোৱা নাছিলো যে এদিনতে ছোৱালী চাই দিয়াৰ কথা কম। তাই কিন্তু সেই দূৰত্বখিনি কমাই আনিছিল। বেয়া লগা নাছিল তাইক। মই নাথাকোতে শিকোৱা ক'ৰ্চৰ নোটখিনি যিদিনা তাই দিছিল, সিদিনাই তাইৰ প্ৰতি কিবা এটা বিশ্বাসে ঠাই লৈছিল। তাইক কিবা কাৰণত ঘনিষ্ঠ যেন লাগি গৈছিল।
সিদিনা কিবা কাৰণত ক্লাছ হোৱা নাছিল। পূৱালী, অংকিতা, নয়ন, জয়ন্ত, তপন আৰু মই কলা ভৱনৰ ১ নং ৰুমত বহি আড্ডা দি আছিলো। হঠাৎ এজনী ছোৱালী সোমাই আহিল।
-হিতেন শৰ্ম্মা কুন?
মই হতবাক হৈ মাত লগালো-মই।
-ইফালে আহ !
-মই? কিয়?
-আইহলিহে গম পাবি। দেৰি নকৰবি, আহ
একো ধৰিব নোৱাৰি ছোৱালীজনীৰ পিছে পিছে আগবাঢ়িলো।
ছোৱালীজনীয়ে বাহিৰত ৰৈ থকা আন এজনী ছোৱালীৰ লগত আগে আগে মূল গৃহকেইটাৰ পৰা আঁতৰত থকা ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগৰ চুকৰ বাৰান্দালৈ লৈ গ'ল। তাত দেখিলো ১৫ জনীমান ছোৱালী আৰু তিনিজনমান ল'ৰা।
-অই চক্ৰেটিছ.... কি খবৰ?-ল'ৰা এজনে মাত লগালে
-আছু আৰু... কওকচুন কিয়বা মাতিলে !
-তুমাৰ নাম হিতেন শৰ্ম্মা?-ছোৱালী এজনীয়ে মাত লগালে
-হয়
-বঢ়িয়া নাম দ্যা। কুনি থৈছি হা তুমাৰ নামতু? মস্ত থৌগা লাগছি।- এইবাৰ আন এজনী ছোৱালীয়ে মাত লগালে। মোৰ বুজিবলৈ বাকী নাথাকিল যে মই ৰেগিঙৰ কৱলত ইতিমধ্যে আৱদ্ধ হৈ পৰিছো। ছোৱালীজনীৰ উত্তৰ দিয়াতকৈ কেনেকৈ ইহঁতক মেনেজ কৰা যায়, মই সেইটোহে ভাবিব ধৰিলো।
-কিহে বাপু? মাত-বুল নাইযি?
-লাজ কচ্চি আক'। ইমান ৰাধাৰ মাজত কৃষ্ণ হৈছি.. ইটা আমি যদি নাচপা দিউ... আটাইকেইজনে গিৰ্জনি মাৰি হাঁহি উঠিল।
-মোক কিয়বা মাতছি?-মই সাহ কৰি সুধিলো।
-হো চাউৱে তাক, ইটাকলেগি গমে পানাই। অ' আদো, তুমি গমে পানাই? আমি তুমাক কিদনেপ ক'চ্চুহে... হেহেহেহে
-চিঞৰ, মুঝে বচাও, মুঝে বচাও..... আন এজনে ক'লে
-কি নাম তোৰ? এজনে পোনে পোনে সুধিলে
-হিতেন শৰ্ম্মা
-ডাল-শিপা নহ নাম নেকি?
-মানে ?
-মানে শ্ৰী, স্বৰ্গীয় এলাখেন নাই নেকি?
-মই নিজে মোৰ নাম কওতে শ্ৰী ব্যৱহাৰ নকৰো।
-ও...ও...ও... সাহিত্যৰ বৈজ্ঞানিক !! আকৌ আটাইকেইজনে হাঁহি উঠিল। খঙটো লাহে লাহে উঠি আহিব ধৰিছিল। তথাপি তাক বশ কৰি ৰাখিলো।
-বাইপে আছেনা? কি নাম বাইপেৰাৰ?
-চ'ৰি।
-কি চ'ৰি?
-আপনাৰ বাইপেৰেক সুধব'। মোৰ তাঁৰ চিঙি গ'ল। ইমান সময় বশ কৰি ৰখা খঙটোৱে পাৰ ভাঙি ওলাই আহিল।
-আবে, চিনিয়ৰক কিংকে কথা কবা লাগে তই নাজনা নিকি?
-ভালকৈ নাজনু। আপনালোকৰ নিচনা চিনিয়'ৰ আগতে লাগ পানাই যি- কিমান খঙত কথাখিনি কৈছিলো, গমেই নাপালো। কলেজ এখনত চিনিয়'ৰ বুলি ক'লে কিমান কি নিয়ম-নীতি আহি পৰে একো নজনাৰ পিছতো হয়তো সকলো কথায়েই মানি ল'লোহেতেন, যদিহে দেউতাক লৈ ইতিকিং নকৰিলেহেঁতেন। আৰু দেউতাক লৈ ইমান অপমানজনকভাৱে প্ৰশ্ন সোধাৰ পিছত মোৰ মনে ঠিৰাং কৰি লৈছিল তেওঁলোকক কিমান সন্মান জনাব লাগে। কাজিয়া লাগিলে লাগক, মাৰিলে মাৰক তথাপি সিহঁতক সন্মান নকৰাৰ সিদ্ধান্ত মই লৈ পেলাইছিলো। তাতে মোৰ হাতত থকা ৰেগিঙ বিৰোধী ব্যৱস্থাবোৰেও মোৰ এই সিদ্ধান্তত সাৰ-পানী যোগাইছিল। সিহঁতে মোৰ ধৃষ্টতাক লৈ এসোপামান গালি গালাজ পাৰিছিল।
-ইতাৰ পৰাএ এনেহেন। উল্টোবি যা পাচত। মাএ-বাইপেৰ নামৰ আগত ১০০ৰ বাল্ব জ্বলোবি।
মই একো নামাতিলো আৰু মোৰ সেই মৌনতাই কামত দিলে। ইমান সময় একো নমতা ছোৱালী এজনীয়ে এইবাৰ মাত লগালে-হিতেন, বেয়া নাপাবা দেই। আমি আচলতে চিনাকি হবলৈহে তোমাক মাতিছিলো। তাতে তোমাৰ কথা বহুত শুনিছো, সেই বাবে তোমাকেই মাতিলো। চিনাকি পৰ্বত সেয়েহে অলপ ধেমালি কৰিলো। তোমাৰ ঘৰ ক'ত বাৰু? - বজালী উপভাষা, নলবৰীয়া উপভাষা অথবা বৰপেটীয়া উপভাষা একোৱে ব্যৱহাৰ নকৰি সম্পূৰ্ণ লিখিত থাঁচত তেওঁ সুধিলে।
-বনগাঁওত।
-ইয়াতে ক'ত থাকা?
-ইয়াত নাথাকু। অহা-যোৱা কৰু।
-আহ-যোৱা কৰা? কিহেৰে?
-চাইকেলত।
-অ'ই, তই ইটা তাৰ বায়'ডাটা নসুধবি আৰ'-আন এজনে মাত লগালে
-ৰহচুন। মোৰ কথাকেটা সুধিব দে।
-হবদে, একেদিনাই সুধানা। পাচত একোৱে নাথকিব' দেখুন !
-তহঁতৰ লগত নোৱাৰিদে আৰু। সুধ, তহঁতেই সোধ। পাচে চাবি, লিমিট ক্ৰছ নকৰিবি হ'লি।
-শৰ্ম্মাজি, আপুনি গান গাবা জানেনা?
-জানু।
-আই ওই... কিমান মিঠাকৈ কৈছে ঐ... ভাল লাগি গ'ল ঐ মনটু-পিছপিনৰ পৰা কোনোৱাই কিৰিলি পাৰি উঠিল
-গোৱাচোন তেন্তে
-আপনালোকে শুনবা পাৰবো জানু?
-পাৰিম দে, গাৱ।
ময়ো সুবিধা পাই "আজি এটা দাম আৰু কালি এটা দাম, দেশত লাগিছে কিহৰ ধুমধাম"ৰ পেৰেডি কৰি লগাই দিলো -
"আজি এটা গেল আৰু
কালি এটা গেল
কিমান ৰাখিম মাজুটু
পৰহি ৰাতিপুৱা
মাজুটুও গেল।"
-সকলোৱে গিৰ্জনি মাৰি হাঁহি উঠিল। কোনোৱাই আকৌ বঢ়িয়া, বঢ়িয়া বুলি চিঞৰিও উঠিল।
-তুমি ইমান থৌগা গান গালা, ইতা ডেঞ্চ এটাও মাৰা
-মই নাচপা নাজনু।
-জানদে, তুমি এনে কৈছ
মোৰ মূৰত আৰু কিবা এটা সোমাল। সেয়েহে কৈ উঠিলো-
-এটা ডেঞ্চ জানু অৱিশ্যে।
-নাচা তিত্তেহ'লি
-আপনালোকে পোলৈ নিকি আৰো !
-নপলং দে
-কি নামনু ডেঞ্চটুৰ?
-জিলাপী ডেঞ্চ। এইবুলি ককালত দুহাতেৰে ধৰি ধৰি মই ককাল ঘূৰোৱাত লাগি গেলু। আৰু মোৰ এই কাণ্ড দেখি সকলোৱে হাঁহি হাঁহি থৰ পৰি গ'ল।
তেনেকৈ বহুসময় আগবাঢ়িছিল। মই প্ৰথমতে কৰা ব্যৱহাৰৰ বাবে চিনিয়'ৰকেইজনৰ আগত ক্ষমা খুজিছিলো আৰু মোক হতবাক কৰি ধেমালিতে হ'লেও দেউতাৰ ওপৰত বেয়াকৈ মন্তব্য কৰা বাবে তেওঁলোকেহে ওলোটাই মোক ক্ষমা খুজিছিল। আৰু এই পৰিৱৰ্তন হৈছিল লিখিতত কথা কোৱা ছোৱালীজনীৰ মধ্যস্থতাত। ভিতৰি ভিৰতি মই তেওঁলৈ কৃতজ্ঞ হৈ পৰিলো। প্ৰথমে গান, নাচ, কৌতুক কোৱা আদিৰ মাজতো তেওঁলোকে মোৰ পৰা জানিব বিচাৰিছিল মোৰ ব্যক্তিগত কথা, ঘৰুৱা কথা আৰু এই সকলোবোৰৰ উত্তৰ মই খোলোচা নোহোৱা ধৰণেই দি গৈছিলো। মোৰ ব্যক্তিগত কথা কৈ নিজকে হাঁহিয়াতৰ পাত্ৰ সজাবলৈ মই কাকো সুবিধা দিব বিচৰা নাছিলো। আৰু এসময়ত মোক ৰেগিঙৰ জালখনৰ পৰা মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল। জীৱনৰ প্ৰথম ৰেগিঙৰ অভিজ্ঞতা লৈ যেতিয়া মই ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগৰ বাৰান্দাৰ সেই চুকটোৰ পৰা ওলাই আহি অ'ডিট'ৰিয়ামৰ ওচৰ পাইছিলোহি, মোক আগুৰি ধৰিছিল মোৰ আটাইকেইজন ক্লাছমেটে। সকলোৰে চকুত আছিল একেই ঔৎসুকতা-কি হ'লনু ! কি কৰিলে সিহঁতে!!
